diabeł

diabeł {{/stl_13}}{{stl_8}}rz. IIIa a. mos I a. mż I, C. diabełbłu, Mc. diabełble; lm M. diabełbły || diabełbli {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'w judaizmie i chrześcijaństwie: zbuntowany przeciw Bogu anioł strącony do piekła, zły duch kuszący ludzi do grzechu; uosobienie zła; szatan': {{/stl_7}}{{stl_10}}Być pod władzą diabła. Być kuszonym przez diabła. Wierzyć w diabła. Diabeł kogoś opętał. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'mieszkająca w piekle złośliwa istota przypominająca wyglądem człowieka, czarna, z rogami, ogonem i kopytami, niekiedy przedstawiana jako elegancko ubrany mężczyzna; czart, licho, bies': {{/stl_7}}{{stl_10}}Śniło mu się piekło, a w nim diabły wrzucały grzeszników do kotłów. Czarny jak diabeł. Diabeł mnie podkusił. Czarownice zadawały się z diabłami. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}3. {{/stl_12}}{{stl_7}}'żartobliwie lub ze złością o psotnym dziecku; urwis': {{/stl_7}}{{stl_10}}Te diabły nie siądą ani na chwilę. Diabły od sąsiada znowu wybiły szybę. Ten mój diabeł ciągle za czymś goni. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}4. {{/stl_12}}{{stl_7}}'ktoś o nadzwyczajnych zdolnościach': {{/stl_7}}{{stl_10}}Diabeł nie człowiek, w godzinę rozwiązał wszystkie zadania i poszedł na papierosa. <gr.> ZOB. bać się {{/stl_10}}{{stl_8}}{kogoś, czegoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}jak diabeł święconej wody; do diabła; iść [pójść, wynosić się, ruszać] do diabła [w diabły]; jak sto diabłów; jak (wszyscy) diabli; jeden diabeł; ki diabeł [czort]; licho [diabeł, złe] nie śpi; na diabła; niech {{/stl_7}}{{stl_8}}{coś, kogoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}diabli (porwą [wezmą]); pal (to) sześć [diabli, licho]; po diabła; po kiego [jakiego] diabła; posyłać – posłać {{/stl_7}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}do diabła [do czorta i in.]; sam diabeł {{/stl_7}}{{stl_8}}{czegoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}nie zrobi [nie zrozumie, nie wymyśli itp.]; samego diabła {{/stl_7}}{{stl_8}}{ktoś, coś} {{/stl_8}}{{stl_7}}przekona [i in.]; (tam) gdzie diabeł mówi dobranoc; u licha [diabła, czorta] {{/stl_7}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}diabeł {{/stl_13}}{{stl_8}}{coś} {{/stl_8}}przysiadł {{/stl_13}}{{stl_7}}, to samo co diabeł ogonem {{/stl_7}}{{stl_8}}{coś} {{/stl_8}}{{stl_7}}nakrył: Diabeł przysiadł te papiery, już nie wiem sam, gdzie szukać. {{/stl_7}}